Наурыз мейрамы – жер бетіндегі ең көне мерекелердің бірі. Оны көктем мен табиғаттың жаңару мерекесі ретінде Батыс және Орталық Азияның көптеген халықтары, кейбір деректер бойынша шығыс славяндары да бес мың жылдан астам уақыт бойы тойлап келеді.
Бұл мереке туралы тарихи мәліметтер көптеген ежелгі және ортағасырлық авторлардың еңбектерінде кездеседі. Шығыс хронологиясы бойынша ол ирандықтардың жаңа жылына (Наурыз) сәйкес келеді. Наурыз мейрамын тойлау дәстүрін қазақ, өзбек, ұйғыр халықтары ұрпақтан-ұрпаққа жеткізген. Тәжіктер оны «Гулгардон» немесе «Гүлнавруз», татарлар «Нардуган» деп атаса, ежелгі гректер оны «Патрич» деп білген.
Мерекенің тамырын ежелгі пұтқа табынушылық рәсімдерінен табуға болады. Тойлау формасының өзі ерте заманнан бері табиғатқа деген сүйіспеншілік принциптерін ұстанып келеді. Өзінің жасына қарамастан бұл мереке халық жадында сақталып, қазір жаңа рухани-этикалық мәнге ие болды.
Ежелгі хронология бойынша бұл күн әдетте 22 наурыз – көктемгі күн мен түннің теңелетін күнімен тұспа-тұс келген. Сондықтан қазақтар наурыз айын Наурыз деп атаған. Бұл күні табиғатта жаңару болып, көктемнің алғашқы күн күркіреп, ағаштарда бүршіктер ісіп, жасыл желектер жайнап шықты деп есептелді.
