Адахамов Азизжан Абдилазизович-«Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» бөлімі меңгерушісі
Кіріспе. Қазіргі қоғамда кәсіби шеберлікке ие жұмысшы мамандарға деген сұраныс күннен-күнге артып келеді. Индустрияландыру және технологиялық даму кезеңінде жоғары деңгейде жұмыс істей алатын білікті мамандар экономиканың тұрақты дамуының негізгі факторы болып табылады. Сондықтан жұмысшы мамандықтарының маңыздылығы артып, оларды игеру – заман талабы.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлының 2025 жылы «Жұмысшы мамандықтар жылы» деп жариялауы — ел экономикасының негізін құрайтын еңбек ресурстарын дамытуға, сондай-ақ жастарды білікті жұмысшы мамандықтарына тартуға бағытталған маңызды шешім. Бұл бастама еңбек нарығында сұранысқа ие мамандарды даярлауды жақсартуға және еліміздегі индустриалды секторды дамытуды ынталандыруға бағытталған.
Қазіргі таңда менің ойымша Жұмысшы мамандықтарының қоғамдағы рөлі зор, өйткені олар тек өндіріс саласының ғана емес, барлық экономика салаларының тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Қазіргі заманда жоғары білім беру жүйесі мен техникалық және кәсіптік білім беру арасындағы байланысты нығайту маңызды. Бұл мақсатта жастарды өндірістік оқу орындарына, колледждер мен техникалық мектептерге тарту, сондай-ақ кәсіптік даярлықты жоғары деңгейде жүргізу қажет.
Кәсіптік шеберлік – бұл маманның өз кәсібі бойынша тәжірибе жинақтап, кәсіби дағдыларын жоғары деңгейде меңгеруі. Бұл шеберлік әртүрлі салаларда – құрылыс, техника, қызмет көрсету, ауыл шаруашылығы және тағы басқа салаларда қажет.
Кәсіптік шеберліктің негізгі көрсеткіштері:
- Жұмысты сапалы орындау;
- Жаңашылдыққа бейім болу;
- Технологиялық жаңалықтарды меңгеру;
- Жұмыс орнында қауіпсіздік ережелерін сақтау.
Жұмысшы мамандықтарының маңыздылығы. Жұмысшы мамандықтары қоғамның дамуына үлкен үлес қосады. Кез келген өндіріс саласының негізін жұмысшы мамандар құрайды. Зауыттар мен фабрикаларда, құрылыс алаңдарында, ауыл шаруашылығында және қызмет көрсету саласында білікті жұмысшыларсыз экономиканың тұрақты дамуы мүмкін емес.
Жұмысшы мамандықтарының негізгі артықшылықтары:
- Экономиканы дамыту: Өндірістік процестерде білікті мамандардың болуы өнім сапасын жақсартып, тиімділікті арттырады.
- Қоғамның тұрақтылығы: Жұмысшы мамандықтары халықты жұмыспен қамтып, әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етеді.
- Техникалық прогресс: Жаңа технологияларды меңгерген жұмысшылар инновациялық шешімдерді енгізуге ықпал етеді.
Жұмысшы мамандықтарын игерудің артықшылықтары. Жұмысшы мамандығын игеру арқылы адам тұрақты табыс табумен қатар, өз қабілеттерін үнемі дамытып отырады. Білікті маман атану жеке кәсіп ашуға немесе шетелде жұмыс істеуге де мүмкіндік береді.
Негізгі артықшылықтар:
- Тұрақты жұмыс пен жоғары сұраныс: Әрдайым жұмыс табу мүмкіндігі бар.
- Тәжірибемен кәсіби өсу: Қызмет барысында біліктілікті арттыруға мүмкіндік мол.
- Қаржылық тұрақтылық: Кәсіптік шеберлігі жоғары мамандар жоғары жалақыға ие болады.
- Жеке кәсіп ашу мүмкіндігі: Шебер маман болу арқылы өз бизнесіңізді бастауға болады.
Жұмысшы мамандықтарын меңгеру үшін келесі дағдылар маңызды:
- Жауапкершілік пен тәртіп;
- Жылдам үйрену қабілеті;
- Қауіпсіздік техникасын сақтау;
- Командада жұмыс істей білу;
- Жаңашылдыққа бейімділік.
Технологияның дамуына байланысты көптеген жаңа жұмысшы мамандықтары пайда болды. Олар тек физикалық еңбекке ғана емес, сонымен қатар цифрлық технологияларды меңгеруді талап етеді.
«Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» бөлімінде қазіргі таңда Білім беру қызметтерін көрсету құқығына мемлекеттік лицензия негізінде 20.02.2024 жылдағы № KZ33LAA00036176 АБ сериясы, «Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі Білім саласында сапаны қамтамасыз ету комитетінің Түркістан облысының білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаменті» мемлекеттік мекемесімен берілген және 07161300 – «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» мамандығы бойынша кадрларды даярлауды 20.02.2024 жылдағы № KZ33LAA00036176 лицензиясы негізінде студенттер білім алуда (Түркістан облысының Білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаментінің 20.02.2024 ж №287 бұйрығы). Берілетін біліктілік — 3W07161301-«Автомобиль жөндеу слесарі», 3W07161302-«Автомобиль электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электрик», 3W07161303-«Автомобиль көлігін жөндеу шебері».
07161300 – «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» білім беру бағдарламасының мақсаты — Автомобильдердің тораптары мен агрегаттарын диагностикалауды және автомобильдердің электрондық жүйелеріндегі диагностиканы жүргізу мен ақаулықтарды жою, техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану бойынша жұмыстарды жүзеге асыратын мамандарды даярлау.
Білім беру бағдарламалары оқыту нәтижелеріне бағдарлана отырып, оқу орнына, нысанына және мерзіміне қарамастан оқытудың бүкіл кезеңі ішінде біліктілік беру үшін кредиттерді бағалау және растау арқылы іске асырылады. 07161300 – «Автомобиль көлігіне техникалық қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану» бойынша 2023-2024, 2024-2025 оқу жылына арналған барлық жұмыс оқу жоспарлары мен бағдарламалары жоғарыда баяндалған бұйрықтарға сәйкес әлеуметтік әріптестермен бірлесіп жасалды: «ЯНС» ЖШС, «Юг.ДорСтрой» ЖШС. Барлық жұмыс оқу бағдарламалары мен жоспарлары оқу әдістемелік отырысында, әдістемелік кеңесте қаралады, педагогикалық кеңесте бекітіледі.
Мамандық бойынша әлеуметтік әріптестік жүйесі құрылды және табысты жұмыс істеп келеді, бұл — үнемі дамып келе жатқан ынтымақтастық, кәсіпорындармен — жұмыс берушілермен орта кәсіптік білімі бар мамандарды даярлауды ұйымдастыру және оларды еңбек нарығына бейімдеу бойынша тиімді диалог құрылды. Мақсат — кәсіптік білім берудің тиімділігін арттыру, білім беру бағдарламалары мен түлектерді даярлау сапасының өндіріс пен нақты жұмыс берушілер талаптарына сәйкес келуін қамтамасыз ету. «SUPER SOUL DREAM 2» ЖШС, «ЯНС» ЖШС, ЖК «Адахам ата», «Мир Алишер Науаий» ӨК әлеуметтік серіктестермен ынтымақтастық жан -жақты тәжірибемен шектелмейді. Оқу үдерісіне серіктес кәсіпорындардың жетекші мамандары қатысады, білім беру бағдарламалары әлеуметтік серіктестермен талқыланады және келісіледі. Олар біліктілік комиссиясының, қорытынды аттестаттау және мемлекеттік комиссияның төрағалары мен мүшелері болып табылады.
Қорытынды. Кәсіптік шеберлік және жұмысшы мамандықтары – кез келген қоғамның дамуында маңызды рөл атқаратын факторлар. Білікті жұмысшылар өндіріс процесінің негізін құрайды және қоғамның экономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Жұмысшы мамандығын игеру тек тұрақты табыс көзі ғана емес, сонымен қатар кәсіби өсу мен өзін-өзі дамытуға мүмкіндік береді.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы 2025 жылы «Жұмысшы мамандықтар жылы» деп жариялау арқылы мемлекет білім беру жүйесінің сапасын арттыруды, кадрларды даярлау мен жұмыссыздық мәселелерін шешуді, сондай-ақ жұмысшы мамандықтарының беделін көтеруді көздейді. Сонымен қатар, бұл бастама елдің экономикасын әртараптандыру және индустриалды әлеуетін нығайту мақсатында маңызды қадам болып табылады.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың бұл мақсаттары еліміздің болашағы үшін маңызды бағыт болып табылады. Бұл саяси және экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етіп, Қазақстанның дамуына тың серпін береді деп ойлаймын.
Сондықтан жастар арасында жұмысшы мамандықтарына қызығушылықты арттыру – ел болашағын қамтамасыз етудің басты шарттарының бірі.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
- Қасым-Жомарт Тоқаев. Мақсатым – экономиканы және егемендікті нығайту// «Ana tili» газеті. – Астана, 2025.
- Жұмабаев С. Кәсіптік шеберлік және жұмысшы мамандықтарының маңызы. – Алматы: Мектеп баспасы, 2020.
- ҚР Білім және ғылым министрлігі. «Кәсіптік және техникалық білім беру туралы» заңнамалық актілер жинағы. – Астана, 2021.
- Дүйсенова Г. Б. Жұмысшы мамандықтарына сұраныс және олардың экономикалық маңызы. – Абай атындағы ҚазҰПУ баспасы, 2022.
- Молдабекова А. Қазіргі қоғамдағы кәсіптік-техникалық білімнің орны // «Білім әлемі» журналы. – №4, 2021.